کنترل خونریزی حین جراحی اهمیت حیاتی دارد؛ زیرا خونریزی کنترل نشده باعث افزایش خطر و عوارض ناشی از جراحی می شود و ممکن است حتی منجر به مرگ افراد شود. این کار با روش های مختلفی مانند استفاده از دستگاه الکتروکوتر یا استفاده از مواد هموستاتیک (مواد موثر بر تسریع انعقاد خون) انجام می شود. یکی از محصولات منعقدکننده خون ژلفوم جراحی است. از این محصول در بسیاری از جراحی ها برای کنترل خونریزی مویرگی و وریدی استفاده می شود.
ژلفوم چیست؟
ژلفوم یک اسفنج استریل ژلاتینی است که برای کنترل خونریزی حین جراحی مورد استفاده قرار می گیرد. این محصول از چربی های پوست گاو و خوک و تبدیل آن ها به گرانول های ژلاتین تهیه شده است. ژلاتین مورد استفاده برای ساخت آن، ژلاتین حیوانی خالص است. این اسفنج ژلاتینی قابل جذب، زیست سازگار و نامحلول در آب است و در اندازه و شکل های مختلف موجود می باشد.
ساختار ژلفوم متخلخل و غیرالاستیک است که به خوبی به بافت می چسبد و پس از آغشته شدن به خون، متورم شده و سبب کنترل خونریزی می شود. ژلفوم قادر است چندین برابر وزن خود خون و مایعات جذب کند و در خود نگه دارد. این محصول ممکن است به تنهایی یا همراه با سایر داروها برای انعقاد خون استفاده شود.
ژلاتین چیست؟
ژلاتین یک بیوپلیمر طبیعی و یکی از مشتقات کلاژن است. این پلیمر، منشا حیوانی دارد و در استخوان و پوست حیوانات یافت می شود. ژلاتین دارای مزایای بسیاری از جمله در دسترس بودن، اقتصادی بودن، زیست سازگاری، زیست تخریب پذیری و بهبود چسبندگی سلولی است.
ژلاتین اغلب به عنوان ماده اولیه مناسب برای تولید فیلم‌های زیست تخریب پذیر، زخم پوش ها، حامل های دارو و حتی برای بسته بندی مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع ژلاتین یک بستر زیست سازگار و ایمن برای بسیاری از کاربردها فراهم می کند. به این ترتیب، استفاده از ژلاتین در ساختار ژلفوم جراحی سبب ایجاد ماتریسی مناسب برای چسبندگی پلاکت و تشکیل لخته می شود.
مکانیسم عمل ژلفوم
با آغشته شدن ژلفوم به خون، پلاکت ها در تماس نزدیک با یکدیگر قرار می گیرند، جمع می شوند و شروع به برخورد با دیواره منافذ اسفنج می کنند. این برخوردها سبب فعالسازی پلاکت ها می شود که در نتیجه آن آنزیم ترومبوکیناز آزاد و فرایند لخته شدن آغاز می شود. در نهایت با تجمع پلاکت ها، ماتریس فیبرینی و لخته تشکیل و سبب کنترل خونریزی در سطح زخم می شود.
خواص فیزیکی ژلفوم تشکیل لخته را تسریع می کند و پشتیبانی ساختاری برای لخته تشکیل شده فراهم می کند. پاسخ ایمنی ناچیز بدن به اسفنج ژلاتینی نشان می دهد که این ماده، زیست سازگار است و خاصیت تحریک کنندگی ذاتی ندارد.
انواع ژلفوم جراحی
همانطور که پیش از این ذکر شد، ژلفوم ها در اندازه ها و شکل های مختلفی تولید می شوند و پزشک با توجه به موضع خونریزی از مناسب ترین آن استفاده می کند. ژلفوم ها به صورت بلوکی، صفحه ای، مکعبی، پودری و لوله ای تولید می شوند.
محصول ژلفوم شرکت آسیا جراح پیشرو
ژلفوم از محصولات وارداتی شرکت آسیا جراح پیشرو می باشد که تولید کننده اصلی آن کمپانی GELITA MEDICAL کشور آلمان است. ژلفوم های تولیدی این کمپانی به سه شکل استاندارد (بلوکی)، لوله ای و پودری تقسیم می شوند. تمامی این محصولات از ژلاتین گرید پزشکی ساخته شده اند و به طور کامل توسط بدن قابل تجزیه هستند.
ژلفوم های وارداتی شرکت آسیا جراح پیشرو از مدل Standard با نام تجاری GELITA-SPON® STANDARD هستند. محصولات ®GELITA-SPON با تابش گاما استریل می شوند و در آب نامحلول و کاملاً زیست تخریب پذیر هستند. ساختار متخلخل با حفرات ریز و یکنواخت این اسفنج های ژلاتینی باعث کنترل خونریزی و ایجاد هموستازی مطلوب می شود.
- غیر سمی و غیر حساسیت زا
- ۱۰۰% ساخته شده از ژلاتین مدیکال گرید
- جذب سریع و کامل
- راحتی بیمار
- به صرفه
- pH خنثی
- حامل ایده آل برای داروها
- برای استفاده عمومی در انواع جراحی ها مناسب هستند.
- به راحتی می توان آن ها را به اندازه دلخواه برش داد.
- به خوبی با محل خونریزی سازگار هستند.
- پایداری خود را حتی پس از آغشته شدن به خون حفظ می کنند.
- ساختار اسفنجی آن ها اجازه می دهد تا بیش از ۴۰ برابر وزن خود خون و مایعات جذب کنند.
نحوه استفاده
- اولین نکته آن است که همیشه باید در شرایط استریل ژلفوم را از بسته بندی آن خارج کرد.
- برای کمک به انعقاد بهتر، ژلفوم استریل را می توان قبل از استفاده به محلول سدیم کلرید ایزوتونیک استریل (سالین استریل) آغشته کرد. پس ابتدا ژلفوم خشک در ظرف استریل به اندازه دلخواه بریده می شود و سپس در محلول کمکی موردنظر غوطه ور می شود.
- در مرحله بعدی ژلفوم از محلول خارج می شود و در کنار ظرفی قرار می گیرد تا مایع اضافی خارج گردد و فقط مرطوب بماند. در این زمان ژلفوم آماده مصرف است و در محل خونریزی قرار داده می شود.
- حالت بعدی نیز استفاده از ژلفوم در حالت خشک است که ژلفوم با فشار کم مستقیماً روی محل خونریزی قرار می گیرد و به تشکیل لخته خون کمک می کند.
- ممکن است یک گاز استریل روی ژلفوم گذاشته شود تا از آن محافظت کند و مایع زیادی را جذب نماید تا ژلفوم عملکرد بهتری داشته باشد.
- توصیه می شود که از کمترین مقدار ممکن ژلفوم استفاده شود.
موارد استفاده از ژلفوم
همانطور که پیش از این گفته شد، کنترل خونریزی یک اصل اساسی در عمل های جراحی است. در اکثر موارد می توان آن را به طور رضایت بخشی با بخیه، کلیپس، فشار و انعقاد الکتریکی به دست آورد.
با این حال، شرایطی وجود دارد که در آن ممکن است خونریزی وریدی یا مویرگی از سطح نسبتا وسیع و نامشخص بوده و کنترل آن با این روش‌ها دشوار باشد و جراح نیاز به ابزار دیگری مانند ژلفوم داشته باشد تا با پوشش کل سطح، خونریزی به مرور کنترل شود. در ادامه به برخی از کاربردهای ژلفوم جراحی اشاره می کنیم:
- ژلفوم در عمل های جراحی مغز و اعصاب که در آن احتمال خونریزی سخت شامه، مغز یا مننژهای نخاعی بالاست، استفاده می شود. اسفنج های ژلاتینی سابقه طولانی در زمینه کنترل خونریزی در جراحی های مغز و اعصاب دارند. کنترل خونریزی در این جراحی ها به دلیل حساسیت عملکرد بافت های اطراف ضروری است.
- ژلفوم در جراحی دهان و دندان نیز مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع با استفاده از ژلفوم یکی از نگرانی های اصلی دندانپزشکان یعنی خونریزی دهانی ناشی از جراحی دندان رفع شده است.
- اسفنج ژلاتینی قابل جذب سال هاست که در جراحی های گوش مورد استفاده قرار می گیرد. ژلفوم به طور معمول به عنوان یک ساختار پشتیبان در شکاف گوش میانی در هنگام بازسازی استخوانچه ای استفاده می شود. همچنین به حفظ تهویه گوش میانی و تقویت هموستاز کمک می کند.
- در شیمی‌درمانی موضعی ممکن است از اسفنج ژلاتینی برای انسداد شریان ها در ناحیه تومور به منظور مسدود کردن یا ایجاد تاخیر در جریان خون استفاده شود. این انسداد منجر به افزایش غلظت موضعی عوامل شیمی درمانی می شود و دوز داروی موردنیاز را کاهش می دهد.
- استفاده از این روش همچنین در بسیاری از روش‌های جراحی عمومی مانند عمل‌های کبد، کلیه، طحال، لوزالمعده، استخوان و عمل های زنان که ممکن است روش‌های کنترل خونریزی مرسوم کافی نباشد، دیده می‌شود.
- نکته مهم اینکه ژلفوم نباید روی ریشه اعصاب، حفرات بدن و مناطقی که در صورت تورم ژلفوم اجزای مجاور تحت فشار قرار می گیرند، استفاده شود.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.